Richtlijnen voor de ideale vrouw Tweede helft van de 16e eeuw. Jan-Baptist Houwaert, een rijke patriciër, heeft de luxe om zijn vrije tijd te besteden aan poëzie en cultuur. In zijn buitenhuis ‘Cleyn Venegien’ in Sint-Joost-ten-Node bij Brussel, schrijft hij ‘Pegasides Pleyn ende den lusthof der maeghden’: met 58.000 verzen verdeeld over zestien boeken het omvangrijkste dichtwerk van de nieuwe 16e-eeuwse literatuur. Naar eigen zeggen schreef heeft hij het op verzoek van een jonge dame die hij leerde kennen op een huwelijksfeest.
De meeste vrouwen in de Nederlanden zijn eerbaar, ingetogen en bevallig. Maar zij die deze waarden nog niet of onvoldoende beheersen hebben raad nodig. Vijftien boeken lang hemelt Houwaert vrouwen op en geeft hij hen advies over hun omgang met mannen. Zijn richtlijnen illustreert hij vaak met pikante verhalen met een klassieke, exotische of Bijbelse oorsprong. Allegorische en mythologische personages passeren de revue. Zijn boeken zijn verplichte lectuur voor maagden, jonge dochters, gehuwde vrouwen, weduwen en last but not least mannen. Het zestiende en laatste deel, toont de mannen hoe zij zich ten aanzien van de vrouw moeten gedragen.
Een ambitieus project Jan-Baptist Houwaert is heel rijk. Hij houdt van mooie boeken en typografie en financiert zelf zijn publicaties. Voor ‘Pegasides Pleyn’ richt hij zich tot Christoffel Plantin, de beste en bekendste drukker van zijn tijd. Het wordt een groot project. Zestien delen, 58.000 verzen gedrukt in het Civilité-lettertype,dat de indruk wekt dat de boeken met een zwierige hand zijn geschreven. Aan elk deel gaat een kleine inleiding vooraf met een korte samenvatting en een bijbehorende illustratie. De kopergravures zijn van de hand van Joannes Wiericx, een absolute topgraveur. De combinatie van de populaire rederijkersstijl en de moderne ideeën maken van ‘Pegasides Pleyn’ een bestseller in Noord en Zuid.
Politiek woelige tijden De eerste delen (1 tot 8) komen van de pers in 1582. Plantin staat erin vermeld als drukker van de Hertog van Brabant. In de latere delen ontbreekt deze vermelding. Het zijn immers woelige politieke tijden in de Zuidelijke Nederlanden. Houwaert is politiek geëngageerd en kiest de kant van Willem van Oranje, waardoor hij in 1568 voor meer dan een jaar in de gevangenis belandde. Onder zijn devies ‘Houdt middelmate’ blijft hij aanvaardbaar voor zowel katholieken als calvinisten. Zo is hij lid van de delegatie die in 1585 met de hertog van Parma onderhandelt over de overgave van Brussel. Na 1585 trekt hij zich terug op zijn landgoed waar hij op 11 maart 1599 overlijdt.
Een verzekering voor de toekomst Eén exemplaar van de ‘Pegasides Pleyn ende den lusthof der maeghden’ kreeg een vaste plek in de bibliotheek van de familie Plantin-Moretus. De voorbereidende houtblokken en de originele boekhouding van deze uitzonderlijke uitgave worden zorgvuldig bewaard in het familiearchief. Het boek heeft de tands des tijds doorstaan maar het heeft dringend een restaurerende hand nodig. Het boek heeft geleden onder zonlicht, vocht en temperatuurschommelingen. Sommige pagina’s zijn zo broos dat ze bijna verpulveren. Het boek is vervuild, de band beschadigd…
Om het veilig te stellen voor de toekomst vragen we uw hulp. Met uw bijdrage krijgt dit historische tijdsdocument de nodige zorg. Zo kunnen volgende generaties dit stukje Werelderfgoed herontdekken.
3 redenen waarom wij uw hulp inroepen
Wat is het belang van dit werk
Hoe kan u dit stuk werelderfgoed steunen Surf naar www.boekensteun.be/museumplantinmoretus en volg de instructies of stort een bijdrage op de projectrekening van de Koning Boudewijnstichting:
Met dit project sluit het museum sluit aan bij het crowdfundingproject ‘Boekensteun’, een initiatief van de Vlaamse Erfgoedbibliotheek, met steun van de Vlaamse Gemeenschap, Kunsten en Erfgoed.
|
