21.05.2020
Verzoeningsgebaar
Deze Spaanse versie van Ortelius’ atlas kwam tot stand op initiatief van Plantijn zelf. Toen hij in 1585 uit het calvinistische Leiden was teruggekeerd naar Antwerpen had hij er immers alles voor over om de Spanjaarden van zijn loyauteit te overtuigen. Als blijk van trouw vatte Plantijn het plan op om de Ortelius’ atlas in het Spaans uit te geven en op te dragen aan de toekomstige Spaanse koning Filips III.
Pagina uit de Spaanse versie van Ortelius’ atlas (Theatro de la tierra universal) - Foto: Victoriano Moreno voor het Museum Plantin-Moretus - Ontdek hier meer foto's
Vanaf het begin van 1587 begon Plantijn brieven te schrijven naar personen die nauw met het Spaanse hof verbonden waren om te weten te komen of zijn poging zou geapprecieerd worden. Met dezelfde bedoeling droeg hij tegelijkertijd een nieuwe uitgave van Ortelius’ Thesaurus geographicus, een woordenboek van plaatsnamen uit de Oudheid, in 1587 op aan Garcia de Loaisa, de leraar van de kroonprins. Voor de vertaling van de teksten naar het Spaans contacteerde Plantijn in 1587 de Franciscaan Balthasar Vincentius, die voor dit werk 100 gulden kreeg.
Een pagina uit de Spaanse versie van Ortelius’ atlas (Theatro de la tierra universal) - Foto: Victoriano Moreno voor het Museum Plantin-Moretus - Ontdek hier meer foto's
Zeldzaam
Eind april 1588 was het Theatro de la tierra universal met 100 dubbele bladen met kaarten klaar.
Zo gauw mogelijk stuurde Plantijn enkele exemplaren van het boek naar het Spaanse hof. Deze exemplaren werden op een bijzondere manier ingekleurd met goud en zilver en luxueus gebonden. Ortelius, die de koperplaten met de kaarten in zijn bezit had, zorgde voor het drukken van de kaarten in 255 exemplaren. Het relatief klein aantal exemplaren van deze Spaanse atlas heeft als resultaat dat exemplaren van deze atlas erg zeldzaam zijn. In België zelf is er geen enkel exemplaar aanwezig in een bibliotheek.
Het exemplaar dat nu geveild wordt, is schitterend ingekleurd. Al ontbreken een aantal kaarten in dit exemplaar, toch was het voor het Museum Plantin-Moretus een uitzonderlijke kans om deze atlas, waarmee Plantijn zich terug in de gunst van het Spaans gezag werkte, te kunnen verwerven.
Enkele pagina's uit de Spaanse versie van Ortelius’ atlas (Theatro de la tierra universal) - Foto: Victoriano Moreno voor het Museum Plantin-Moretus - Ontdek hier meer foto's
