Wie is Hendrik Désiré Louis Vervliet?
Hendrik Vervliet (1923-2020) was één van de autoriteiten van oude typografie en een pionier op het vlak van het moderne bibliotheekwezen. Hendrik was ook lange tijd betrokken bij het museum; hij was adjunct-conservator geweest onder leiding van Leon Voet. In die tijd focuste hij zich vooral op de immense typografische collectie die in het museum aanwezig is.
Na zijn tijd in het Museum Plantin-Moretus was hij hoofdbibliothecaris aan het Rijksuniversitair Centrum Antwerpen (RUCA) en Universitaire Instelling Antwerpen (UIA), wat nu de huidige Universiteit Antwerpen is.
De zestiende-eeuwse typografie was zijn stokpaardje. Door het grote aantal aan publicaties over de oude lettertypes werd hij een expert op dit gebied. Een aantal van zijn werken zijn nog steeds standaardwerken voor onderzoekers en geïnteresseerden.
Bibliotheek en archief
Hendrik Vervliet had na een carrière van meer dan 70 jaar als onderzoeker, adjunct-conservator en bibliothecaris een aanzienlijke huisbibliotheek uitgebouwd. Naast al zijn eigen publicaties, weerspiegelt deze bibliotheek ook zijn andere interesses, waaronder bibliotheekwezen, oude en moderne typografie, kunst en heel wat poëzie. Een echte ‘homo universalis’ met andere woorden.
Het archief bevat heel wat deelcollecties: Hendrik verzamelde veel en gebruikte elk papier om iets op te noteren, waardoor sommige van de collecties ook persoonlijke informatie bevatten omdat hij alles hergebruikte.
TIF-bestanden van lettertypes
De deelcollecties zijn:
- ±1900 xerokopies van artikels van tijdschriften en hoofdstukken van boeken
- 1200+ lettermappen waarin elk specifiek lettertype beschreven wordt
- 30 microfilmrollen met oude drukken van diverse bewaarinstellingen
- ± 25 mappen met fragmentarische fotonegatieven gerangschikt op lettersnijder (bv. Simon de Colines) of plaats waar ze gebruikt werden (bv. de Nederlanden)
- vijftigtal fotonegatieven van letterproeven
- 30 mappen met annotaties en kopieën van lettertypes waarvan sommige mappen een specifieke focus hebben (bv. ornamenten van Jean de Tournes)
- lesvoorbereidingen van zijn tijd als professor aan de Universiteit van Amsterdam
- heel wat notities die verspreid zijn over het hele onderzoeksarchief en zijn bibliotheekcollectie, vaak ook persoonlijke informatie
- Verder bezitten we ook nog digitale collecties, namelijk TIF-bestanden van lettertypes en zijn emailverkeer.
Reinigen, verpakken en registratie
Niet alle delen van de collectie stonden op een ideale bewaarplaats na Vervliets overlijden in augustus 2020. Door de corona-pandemie duurde het ook even voor het museum zich over de bibliotheek- en archiefcollectie kon ontfermen. Enkele deelcollecties zijn daardoor wat aangetast door schimmel. In een aantal gevallen had de schimmel zelfs blijvende schade aangericht op de boekband.
Alles wordt gereinigd, ook al zijn er geen schimmelsporen aanwezig. Stof is ook nefast voor de langdurige bewaring. Nadat er gereinigd is, wordt elke collectie opnieuw verpakt. Dit proces van reinigen-verpakken vraagt veel tijd, maar is hét antwoord op de toestand van het archief en de bibliotheek.
De bibliotheekcollectie is zo goed als volledig geregistreerd en kan geconsulteerd worden in de leeszaal van het museum. Hendrik Vervliet maakte vaak aantekeningen in zijn boeken, interessant op te zien wat een expert dacht bij het lezen van de werken.
Eens de bibliotheekcollectie volledig afgerond is, nemen we het archief onder handen. Ook dat wordt gereinigd, verpakt en geregistreerd.
