Het voorwerp heeft een handvat met linten en belletjes. Het platte blad heeft vier laterale zaagsneden over bijna de volledige lengte. De identieke schildering op de voor- en achterkant van het platte blad verwijzen naar Balthasar Moretus als “prins” in het jaar 1638. Behalve het Plantijnse drukkersmerk met de passer en het familiedevies van de Moretussen “stella duce”, bevat de schildering ook de onbekende zinspreuk “teghen Godt geen ghewelt”. Al deze elementen wijzen op een ceremoniële functie van het voorwerp. Maar in welke ceremonie werd dit mysterieuze voorwerp gebruikt? Het Museum Plantin-Moretus heeft alvast een mogelijke functie bedacht.
Ceremoniële brits
Het voorwerp zou een ceremoniële brits kunnen zijn. De prins van de Kapel van de Plantijnse drukkerij hanteerde dit symbolische strafwerktuig in de ontgroeningsceremonie van de nieuwe gezellen. Na de proeftijd van 1 jaar en 6 weken, werden de nieuwe drukkers en letterzetters vrijgemaakt in een verplichte doopceremonie. De vrijgemaakte gezellen werden opgenomen in de werknemersorganisatie van de Plantijnse drukkerij. Deze organisatie met de naam ‘Kapel’ handhaafde in de plaats van de meester de tucht in de drukkerij. Daarenboven betaalde de ziekenbus van de Kapel een uitkering aan zieke gezellen. Elk jaar verkozen de vrije gezellen onder de collega’s een prins aan het hoofd van de Kapel.
De prins leidde de vrijmakingsceremonie met zijn prachtig versierde ceremoniële brits. Het bier vloeide overvloedig op kosten van de nieuwkomers. Tijdens het zingen van het dooplied sloegen de dooppeters de nieuwe gezellen met de brits, en goten water over hen uit: “Een nieuw Liedt soo heffen wy aen, Wy willen hier een de Brits gaen slaen … Hier gieten die Peters water ende gheven den Naem”.
Oproep
Hebt u zelf een overtuigende verklaring van de functie van dit mysterieuze voorwerp?
Kent u een gelijkaardig voorwerp?
Laat het ons weten, we zijn nieuwsgierig naar uw bijdrage tot de opheldering van dit raadsel.
foto: Victoriano Moreno
